Prawo do zwrotu towaru czyli odstąpienie od umowy
Pierwszym z narzędzi, jakie przysługują konsumentowi, gdy zakupiony w sklepie internetowym towar nie odpowiada jego oczekiwaniom, czy też zwyczajnie jego nabycie okazało się pomyłką, jest dokonanie jego zwrotu, a więc odstąpienie od umowy zawartej w tym zakresie ze sprzedającym.
Kwestie związane z tą procedurą reguluje ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (j.t. Dz. U. z 2020 r., poz. 287).
Zwrot towaru w sklepie internetowym – kiedy jest możliwy?
Zgodnie z art. 27 w/w aktu prawnego – konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów (…).
W tym miejscu zastrzec trzeba, iż poprzez konsumenta rozumie się osobę, która dokonuje zakupów bez żadnego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą bądź zawodową.
Wskazany powyżej, 14-dniowy okres liczy się w różny sposób, w zależności od tego jakiego rodzaju umowa została zawarta pomiędzy stronami.
Jeśli jej wykonanie polega na tym, że przedsiębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany do przeniesienia jej własności, bieg terminu rozpoczyna się od daty objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią, inną niż przewoźnik.
Jeżeli kontrakt obejmuje wiele rzeczy, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach, termin rozpoczyna się od dnia objęcia w posiadanie ostatniej z tych rzeczy, partii lub części.
W przypadku, gdy realizacja umowy polega na regularnym dostarczaniu przez sprzedawcę rzeczy przez czas oznaczony, termin do odstąpienia od niej liczy się od objęcia w posiadanie pierwszej z rzeczy, zaś w odniesieniu do pozostałych umów – od dnia zawarcia umowy.
Podkreślić trzeba, że jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o przysługującym mu prawie do odstąpienia od umowy, wówczas wygasa ono dopiero po upływie 12 miesięcy od dnia upływu 14-dniowego terminu, określonego w art. 27 ustawy o prawach konsumenta. Jeśli jednak konsument został poinformowany przez przedsiębiorcę o tym uprawnieniu przed upływem tego terminu, prawo do odstąpienia od umowy wygasa po 14 dniach od udzielenia konsumentowi takiej informacji.
Procedura zwrotu towaru
Zwrot towaru ze sklepu internetowego można dokonać poprzez złożenie sprzedającemu oświadczenia o odstąpieniu od umowy, które może przybrać dowolną formę, byleby dotarło do niego w taki sposób, aby mógł zapoznać się z jego treścią.
Zwrot towaru w sklepie internetowym można również przeprowadzić korzystając z gotowego formularza, stanowiącego załącznik nr 2 do ustawy o prawach konsumenta. Jeżeli przedsiębiorca zapewnia możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną, konsument może tego dokonać przy wykorzystaniu w/w wzoru formularza, przez złożenie oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy. W takim przypadku, ten ostatni ma obowiązek niezwłocznie przesłać konsumentowi potwierdzenie jego otrzymania na trwałym nośniku.
Do zachowania terminu przewidzianego dla odstąpienia od umowy, wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.
Skutki prawne dokonania zwrotu towaru
W przypadku wykonania przez konsumenta przysługującego mu prawa do odstąpienia od umowy uważa się ją za niezawartą, a tym samym nie wywołuje ona żadnych skutków prawnych.
W takim przypadku, sprzedawca ma obowiązek niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy, dokonać zwrotu wszystkich otrzymanych od niego płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy, przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument.
Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował, że sam odbierze rzecz od konsumenta, może wstrzymać się ze zwrotem płatności otrzymanych od konsumenta do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi wcześniej.
Sprzedający może zaproponować konsumentowi najtańszy zwykły sposób dostarczenia rzeczy podlegającej zwrotowi, jeśli jednak ten go nie zaakceptuje, wówczas sprzedający nie jest zobowiązany do zwrotu powstałych z tego powodu dodatkowych kosztów.
Konsument ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy lub przekazać ją upoważnionej przez niego osobie niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz. Do zachowania tego terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed jego upływem. Konsument zobowiązany jest ponieść tylko i wyłącznie bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o konieczności ich poniesienia.
Pamiętać trzeba, że kupujący ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy.
Przesłanki negatywne do dokonania zwrotu towaru
Nie zawsze jednak kupującemu przysługuje prawo do dokonania zwrotu zakupionego w sklepie internetowym towaru. Przesłanki negatywne, a więc uniemożliwiające skorzystanie z tego uprawnienia, dotyczą umowy:
1) o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy,
2) w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy,
3) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb,
4) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia,
5) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu,
6) w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami,
7) w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli,
8) w której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli świadczy on dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji. W takim przypadku prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy,
9) w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu.
10) o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę,
11) zawartej w drodze aukcji publicznej,
12) o świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi,
13) o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.
Podkreślenia wymaga fakt, iż brak paragonu dokumentującego zakup towaru nie stanowi negatywnej przesłanki do skorzystania z prawa do dokonania zwrotu towaru. Do tego wystarczy bowiem jakikolwiek dowód zakupu, chociażby odpowiednie potwierdzenie przelewu ceny nabycia na rachunek bankowy sprzedającego, czy też korespondencja elektroniczna potwierdzająca dokonanie zamówienia.